کاربرد روش ارزیابی جامع فازی در پهنه بندی کیفی آب رودخانه ها

پهنه بندی کیفی رودخانه ها، ابزار مفید مدیریتی است که برنامه ریزان را قادر به اولویت بندی فعالیت های لازم برای حفاظت منابع آب می کند. روشهای متداول مورد استفاده در این زمینه، معایبی از جمله عدم توجه به نوع مصرف آب، در نظر نگرفتن عدم قطعیت های مربوط به خطای نمونه گیری و حدود کلاس ها، تغییر کلاس ها با افزایش یا کاهش جزئی در مقدار مشخصه های کیفی، و قرار گرفتن ارقام بسیار دور یا بسیار نزدیک، در یک کلاس کیفی دارند. هدف این مقاله که بر روی رودخانة قزل اوزن انجام گرفت، کاربرد تکنیک های فازی در بحث پهنه بندی کیفی آب رودخانه هاست به گونه ای که معایب گفته شده را، به کمک روشهای ریاضی پوشش می دهد. طبق این روش، ابتدا بر اساس استانداردهای طبقه بندی آب در کشاورزی، چهار کلاس کیفیت آب استخراج شد، به گونه ای که با افزوده شدن بر شمارة کلاس، از رضامندی آن برای مصرف کشاورزی کاسته می شود. با توجه به نمونه های برداشت شده از این رودخانه، سه مشخصه کیفی، شامل سختی کل، نسبت جذب سدیم و هدایت الکتریکی در این مطالعه اثر داده شد. سپس با استفاده از روش ارزیابی جامع فازی، میزان درجة عضویت هر ایستگاه در کلاس های کیفی (ماتریس تابع عضویت) محاسبه و به منظور تعیین ضرایب وزنی مشخصه های کیفی، که از مهمترین قسمت های ارزیابی کیفی است، از نظریة آنتروپی اطلاعات استفاده و در پایان از حاصل ضرب ماتریس ضرایب وزنی در ماتریس توابع عضویت، وضع کیفی ایستگاههای پایش تعیین شد. نتایج نشان داد از نظر مصرف کشاورزی، آب این رودخانه در اکثر ایستگاهها نامناسب است که علت آن، غلظت بالای املاح در آب این منطقه تشخیص داده شد.